2024 was een veelzijdig jaar voor de Centrale Cliëntenraad (CCR). Belangrijke thema’s waren Verantwoorde Vrijheid, informele zorg, de toekomst van medezeggenschap en het Generiek Kompas. Overigens zijn dit ook weer de speerpunten voor 2025, want het is nog niet klaar. Voorzitter Marjo Pluijmakers deelt namens de CCR inzichten over de behaalde resultaten en de koers voor de toekomst. Van deuren die opengaan tot samenwerking in de wijk: de CCR blijft zich inzetten voor eigen regie van bewoners en cliënten, kwaliteit van hun welbevinden en zorg en gelijkwaardigheid in de gouden driehoek.
Verantwoorde Vrijheid houdt in dat cliënten en bewoners vrij zijn om keuzes te maken en hun leven te leiden zoals zij dat willen, mits het geen nadelige gevolgen heeft voor henzelf of de omgeving. Dit houdt bijvoorbeeld ook in dat zij vrij zijn om te bewegen binnen en buiten een Wonen met Zorg-locatie. In 2024 heeft de CCR een positief advies gegeven bij het beleid en het implementatieplan van MeanderGroep rond Verantwoorde Vrijheid. “De CCR had behoefte aan een duidelijk implementatieplan,” vertelt voorzitter Marjo Pluijmakers. “Het heeft even geduurd, maar het is een goed plan geworden, waarmee de CCR volmondig heeft ingestemd en ook steun heeft uitgesproken bij de implementatie. Ook de planning is helder: binnen twee jaar hebben alle locaties binnen Meander een open-deuren-beleid voor bewoners.”
Er ligt nu een overkoepelend implementatieplan voor heel Meander. “De volgende stap is om dit plan per locatie uit te werken,” aldus Marjo. “Wat goed is, is dat het plan nu ook expliciet de relatie legt met de Wet zorg en dwang. Geen onvrijwillige zorg, tenzij… .”
Om het plan in te voeren wordt een Centraal Expert Team opgericht, waarin ook iemand vanuit de CCR participeert. In de expertteams van de onderscheiden locaties zullen de cliëntenraden participeren. Zo dicht mogelijk bij cliënten en bewoners dus.
Een ander belangrijk speerpunt in 2024 was Informele Zorg. Zowel de Vakinhoudelijke Adviesraad (VAR) als de CCR brachten ongevraagd advies uit over de toekomst van de informele zorg als onderdeel van de zogenaamde gouden driehoek (bewoner/cliënt, professional, naaste/mantelzorger). In september 2024 vond een eerste bijeenkomst plaats, georganiseerd door de CCR in samenwerking met de Raad van Bestuur, de VAR en de OR om te sparren over dit belangrijke thema.
“Waar het om draait, is de gouden driehoek tussen cliënten /bewoners, mantelzorgers/naasten en professionals,” legt Marjo uit. “Samenwerking op basis van gelijkwaardigheid en vertrouwen is essentieel. Je moet elkaar in zijn of haar rol erkennen, waarbij de borging van eigen regie en zeggenschap van de cliënt/bewoner centraal staan. Communiceer met elkaar en respecteer dat het gaat om relatiegerichte zorg. Zo blijft het leven van de zorgvrager en de mantelzorger/naaste ook zoveel mogelijk gelijk aan hoe het was. Stel een kleindochter kwam thuis vaak bij oma logeren, waarom zou dat niet op locatie kunnen? Ga met elkaar het gesprek aan. Dit komt ten goede aan de kwaliteit van leven van de bewoner en dat is waar het uiteindelijk om draait. Vanuit goede voorbeelden wil de CCR een olievlek creëren. Geen grootse concepten, maar praktische successen. En dilemma’s direct aanpakken. In 2025 is dit onderwerp een van de belangrijkste speerpunten van de CCR.”
Hoe ziet de toekomst van medezeggenschap eruit? Met die vraag in gedachten nam de CCR in 2024 twee belangrijke beslissingen: Om de medezeggenschap naar de toekomst goed te kunnen inrichten, moet de huidige inrichting nog beter. De grote hoeveelheid vacatures moet worden ingevuld. Daartoe loopt een intensief campagneplan. De tweede beslissing die voor de toekomstige inrichting belangrijk is, is dat het onderscheid tussen bewoners op locaties en cliënten in de wijk wordt losgelaten in de mindset van de CCR. Geen scheiding meer in het denken en handelen binnen de CCR tussen intramuraal en extramuraal, maar een integrale benadering. Het thuis van mensen is bepalend voor de behartiging van belangen, ongeacht of zij in hun eigen huis wonen of hun thuis vinden binnen Meander.
Marjo legt uit: “Nu Meander meer dan in het verleden erop gericht is dat mensen langer thuis wonen, richt ook de CCR zich meer op de wijk. Het Volledig Pakket Thuis (VPT) verbindt locaties en de wijk al sterk. Meander is hierin landelijk een voorloper en daarmee ook in het vervagen van grenzen in de zorg. De CCR behartigt de belangen van mensen, ongeacht waar zij wonen. Het woordje ‘mede’ in medezeggenschap zal naar de toekomst toe mogelijk meer tussen haakjes komen te staan. De CCR wil bijvoorbeeld meer dienstbaar en ondersteunend zijn aan de zeggenschap van cliënten en bewoners niet bepálend.”
Marjo benadrukt dat dit niet alleen voor de CCR geldt, maar voor alle organisaties rondom de burger. “De leiding moet bij de burger komen te liggen. Kijk bijvoorbeeld naar projecten als Krachtig Chevremont, waar alles gericht is op een inclusieve wijk. Daar zien we dit al gebeuren. De inrichting van de medezeggenschap moet in alle projecten in de wijk een plek krijgen en per situatie worden vormgegeven, niet volgens een ‘one size fits all’-aanpak. De medezeggenschap volgt immers de zeggenschap van de burgers. Dat zal zeker niet overal hetzelfde zijn.”
De CCR werkt in 2025 verder aan dit belangrijke speerpunt. >
Hoewel deze drie thema’s de belangrijkste waren, passeerden nog meer onderwerpen de revue. Zo is intensief overleg gevoerd over de implementatie van het Generiek Kompas binnen Meander. Het Generiek Kompas vervangt de Kwaliteitskaders. Ook dit onderwerp loopt door in 2025 en vormt een van de speerpunten van de CCR. Marjo wijst als belangrijke mijlpaal voor 2024 ook op de implementatie van VirtueleThuiszorg, waarbij de cliëntenraad van de V&V (wijkverpleging) nauw betrokken was. “Dit is echt een onderwerp om enthousiast over te zijn,” zegt ze. “Het is een belangrijke stap richting eigen regie voor mensen. Eigenlijk grijpen al deze thema’s naadloos in elkaar, met de zorgvrager steeds in het middelpunt. Natuurlijk zijn er nog een aantal andere thema’s aan de orde geweest in de CCR. Daarvoor verwijs ik graag naar het jaarverslag van de CCR over 2024. Dat biedt een compleet beeld. Voor 2025 richt de CCR zich met name op de speerpunten zoals in de inleiding bij dit artikel genoemd. Daarnaast zullen er ook dit jaar nog meerdere andere onderwerpen aan de orde komen, zoals de herijking van de strategie van Meander.”•